Si, me gusta Cuba!

Allereerst een rectificatie ;). Sinds 1 mei verdienen doktoren 48 CUC per maand i.p.v. 20 CUC (de verandering voor verpleegkundigen weet ik niet). Nog steeds geen vetpot, maar meer dan een verdubbeling!
En niet zo van belang, maar een ‘lactant’ is een kind van 0-1 jaar die al dan niet borstvoeding krijgt en niet zoals ik schreef een moeder die borstvoeding geeft.
Ik ben verbaasd over hoe snel mijn passieve woordenschat groeit, maar ik vind het jammer dat het omzetten naar actief veel meer tijd vraagt.

De zaterdag bleef regenachtig… ’s Avonds met Hanna en José Luis een dobbelspel gedaan. Toen het droog werd, zijn we (Hanna en ik) nog op stap gegaan, maar we kwamen nog geen half uur later doorweekt thuis. De spelletjes voortgezet onder het genot van een ‘Cuba Libre’ en ‘música Cubana’!

Zo 14-9:
Vandaag wilden we met de ‘Hershey tren’ het landschap buiten Havana verkennen. Vooraf hadden we onze bedenkingen of die zou rijden, aangezien er meerdere treinreismogelijkheden genoemd staan in de reisgidsen, maar er eigenlijk geen trein rijdt. Met een pontje gingen we van Havana Vieja naar Casablanca, een dorpje. We zagen direct het treintje (uit 1940) en hadden geluk dat we een kwartier later konden vertrekken (er gaan er maar 2-3 per dag…). De trein is vernoemd naar het dorpje Hershey waar een grote suikerfabriek staat. Na wat startproblemen hadden we een leuke treinreis dwars door het groene, vlakke, soms glooiende landschap met palmbomen, koeien en huizen in slechte staat zonder een grote weg te zien. De trein stopte regelmatig en we waren verrast over de hoeveelheid mensen die in- en uitstapten. Eenmaal in Hershey bleek de trein niet meer terug te gaan die dag volgens de één of om 18u volgens de ander. Maakt niet uit, er zou vast nog ergens een bus gaan. Onderweg naar de suikerfabriek liepen we langs mooie koloniale panden. We dachten een lekkere ‘jugo’ te bestellen, maar het mierzoete drankje dat we kregen bestond uit ‘marmelade, suiker, ijs en water’ blegh! Aan suiker geen gebrek in Cuba… De suikerfabriek is niet meer in gebruik en in vervallen staat, maar gaaf om te zien. Het terrein was, in tegenstelling tot wat je in Nederland verwacht, gewoon toegankelijk zonder afzettingen. Daarna met o.a. een ‘guagua’, soort van veewagen die dient als bus, naar Guanabo gereden. Een verfrissende duik in zee, daar waren we wel aan toe! Nadat we een biertje hadden gedronken op het strand met een jarige Cubaan, zijn we naar Havana teruggegaan en hebben daar heerlijk gegeten in een leuk restaurantje! Daar ga ik zeker nog naar terug!

Ma 15-9:
Nadat ik had hardgelopen, heb ik bedacht dat niet meer te doen voor m’n stage uit. Ik krijg het zo warm, dat ik te lang nodig heb om ook maar een beetje af te koelen en fris op m’n stage te kunnen verschijnen. Jammer! Een drukke, lange maandagochtend waarbij ik aan het einde toch minder oppikte. Tussendoor kwam een patiënt een koekje brengen, een ander een banaan en er is een patiënte die dagelijks langskomt met water. En dit kan je gerust eten en drinken in het bijzijn van de patiënten… Daarna bij de faculteit mijn visum opgehaald, check! Later die middag had ik een privéles Spaans. De ‘profesora’ is een erg enthousiaste dame en mijn plan is elke week 1 privéles en 1 les met Hanna te doen.

Di 16-9:
Wederom een ochtend in het consultorio. Ik blijf me verbazen over de ‘vriendschappelijke omgang’ tussen arts en patiënt/student/collega. Ik kan me niet voorstellen dat wanneer ik ’s morgens collega’s tegenkom, ik ze een zoen op de wang geef of kus/smakkende geluiden naar ze maak. Sterker nog, bij onbekenden doen ze het ook! Dus voor je het weet heb je een zoen op je wang van iemand in een witte jas. Zowel als ze binnenkomen in de spreekkamer als wanneer ze vertrekken. En niet alle patiënten/studenten gedragen zich zo, maar ik denk de meerderheid toch wel. En opvallend, maar de verbazing ebt langzaam weg, is dat een consult gerust wordt onderbroken om elkaar zo ‘enthousiast’ te begroeten. En ze blijven gerust nog even kletsen terwijl de patiënt erbij zit. Ik ben nog niet echt geïntegreerd, want het ‘overkomt’ me wel, maar ik doe zelf nog niet mee met de ‘kus mode’ van hier. ’s Middags was er een vergadering waar ik niet bij kon/hoefde te zijn, dus ik kon naar Museo Nacional de Bellas Artes. Gevarieerde Cubaanse kunst gezien (beelden/schilderijen), maar eigenlijk niets wat ik aan m’n muur zou willen hangen. Daarna nog naar Plaza de Armas geweest, waar dagelijks een grote (tweedehands) boekenmarkt is. Om mijn Spaans te verbeteren en mijn herinneringen van de film op te halen, heb ik ‘notas de viaje – diario en motocicleta’ van Che Guavara gekocht. ’s Avonds televisie gekeken. Carmina en José Luis kijken naar ALLES, waaronder ook ‘novelas’ (= soaps)! Met een beetje Spaans en uitermate goed acteerwerk kan je veel van de verhaallijn volgen dus Hanna en ik zitten inmiddels ook dagelijks klaar voor onze soapie!

Woe 17-9:
’s Morgens bleken er weer veel studenten mee te kijken en een jonge dokter die z’n tweede werkdag had. Ik weet niet wat het maximale aantal is, maar de spreekkamer kan niet veel voller ;) Patiënten accepteren het allemaal, dus het zal wel normaal zijn. De jonge dokter liep met twee dossiers weg, dus ik er achter aan, want die volle spreekkamer zag ik ook niet echt zitten. We gingen naar een ander consultorio waar die ochtend een gynaecologe werkte. De zwangeren krijgen daarvoor hun dossier van hun consultorio mee zodat de gynaecoloog dat kan bijwerken. De gynaecoloog deed eigenlijk niets anders dan wat door de huisarts was gedaan en het waren op één na geen gecompliceerde zwangerschappen. Er wordt naar het hartje geluisterd middels een ‘toeter’ op de buik, een ‘oude’ methode. Twee patiënten ‘van ons’ werden ook gezien, maar waren pas laat aan de beurt. Ondanks uren staan, was een ochtend in een ander consultorio met andere artsen erg interessant. Zowel door verpleegkundige als gynaecoloog werd een sigaret opgestoken in de spreekkamer in het bijzijn van de patiënt, ongelofelijk! Een gynaecoloog werkt in de 2e lijn of 3e lijn, dus in een polikliniek of een ziekenhuis. In een polikliniek is er wel een echo apparaat bijv., maar operaties en bevallingen vinden plaats in het ziekenhuis. Controle na een operatie vindt plaats in de polikliniek en dus niet bij de dokters die betrokken zijn geweest bij de operatie/opname. Grote verschillen met Nederland! Daarna rápido naar Spaans les met Hanna waarbij we van plan waren te oefenen met spreken. Het werd eerder een luisteroefening over het onderwijssysteem in Cuba, ook leuk! Daarna door naar ‘Casa de Tango’, een dansschool waar ze ook salsales aanbieden die ik getipt had gekregen door studenten van de cursus. Salsalessen regelen, check!

Do 18-9:
Doctora Mayra legde veel uit aan de studenten en ook aan de nieuwe dokter over de functie van het consultorio, maar ook ‘hoe meet ik een bloeddruk’ etc. Veel herhaling en voor mij minder ruimte om vragen te stellen. Ik ben langsgegaan bij dr. Vilma (mijn ‘begeleidster’) en heb geregeld dat ik volgende week naar een ander consultorio kan om o.a. de werkwijze en gesprekstechnieken te vergelijken. Aan het begin van de middag kwam er een man binnen met heftige, acute hoofdpijn. Iedereen wilde zo snel mogelijk weten wat de bloeddruk was. Anamnese zeer beperkt, suiker normaal, bloeddruk hoog! Dus tabletje om de bloeddruk te verlagen en een half uur wachten of de bloeddruk zou zakken. Patiënt had nog steeds forse hoofdpijn en ze dachten ook een aritmie van het hart te horen. Na een half uur was de bloeddruk nog steeds hoog. Een auto die via via geregeld was, werd voorgereden en de patiënt, de nieuwe dokter en ik stapten in om naar de eerste hulp van de polikliniek te rijden. Het is om de hoek, maar ik moest vooral instappen. Er gingen heel wat diagnosen door m’n hoofd en vroeg me af waarom ze in vredesnaam alleen maar geïnteresseerd waren in die bloeddruk… Bij de eerste hulp werd patiënt op een bedje gelegd, kreeg nog een bloeddrukverlager en ze zouden over een half uur wel weer meten. Er werd een verwijsbrief achtergelaten voor de arts van de eerste hulp die zo wel zou komen en de nieuwe dokter en ik konden gaan. Ik ging met gemengde gevoelens naar huis. ’s Middags de eerste salsales! Hanna en ik als twee grote Nederlandse meiden met 0 ervaring kregen les van twee Cubaanse meiden die de rol van de man vervullen maar ook de vrouwelijke stijl kunnen aanleren. Verbazingwekkend wat we na 2 uur bereikt hebben (vinden we zelf :P)! De pasjes op zich zijn niet zo moeilijk, maar het aanvoelen van de muziek en geleid worden, vinden we allebei een stuk lastiger.

Vr 19-9:
En ja de spreekkamer kan zeker nog voller! 12 andere studenten die ook meekeken en dat op een vrijdagochtend met veel kleine kinderen... Ze zijn zeker geïnteresseerd, maar het lijkt wel of ze starten op een tijd dat het hen goed uitkomt. Wanneer telefoons afgaan, nemen ze gerust op en wanneer ze het warm hebben, lopen ze even de kamer uit etc. De wachtkamer blijft de hele ochtend vol, want het gaat langzaam door alle uitleg en studenten die mogen oefenen. Ik ben verbaasd over hoe snel mijn passieve woordenschat groeit, maar ik vind het jammer dat het omzetten naar actief veel meer tijd vraagt.
Er is dus veel aandacht voor preventie. Bij volwassenen komt bijv. voeding uitgebreid aan de orde, maar ‘roken’ was nog niet ter sprake gekomen. Bij navraag gaf dra. Mayra aan dat het te vergelijken is met alcoholisme: ‘je kan alleen stoppen wanneer je dit zelf wilt’. Mijn reactie daarop was dat men dan wel voorlichting moet krijgen over de nadelen van roken en gemotiveerd kan raken wanneer er ondersteuning is etc. Maar daar leek ze zich niet zo in te kunnen vinden… Próximo! En we gingen weer verder met de volgende patiënt. ’s Avonds nog wat spelletjes gespeeld, novelas gekeken en naar live jazz muziek geweest !

Za 20-9:
’s Morgens vertrokken Hanna en ik met de bus naar Las Terrazas, een dorpje/natuurgebied 75 km ten zuidwesten van Havana. Bij aankomst stond de eigenaar van casa ‘Villa Duque’ klaar met zijn oude lila wagen om ons op te halen. De casa had een unieke ligging met mooie, groene vergezichten. Ze zijn zeer zelfvoorzienend en hebben o.a. diverse fruitbomen, een moestuin, koffieplanten, koeien voor melk/boter/kaas en kippen voor vlees/eieren. Spullen gedropt in onze kamer met eigen badkamer (zo schijnen de meeste casas te zijn) en door naar ruïnes van oude koffieplantages en een uitzichtpunt. Het uitzicht viel ietwat tegen, maar veel groen en daarvoor waren we tenslotte de stad ontvlucht! We konden met een stel Engelse toeristen meeliften naar het dorpje Las Terrazas rondom een meer met flamingo’s. Daarna naar ‘los baños de San Juan’ gewandeld, soort van ‘natuurlijk waterpark’. Je zwemt in een rivier met wat watervalletjes met daar langs een aangelegd pad naar rotsen, zitplekken, een barretje en restaurant. Een favoriete plek voor Cubanen. De families zaten er met grote koelboxen, pannen eten en de rum en het bier vloeiden rijkelijk! We vermaakten ons prima met zwemmen en toeschouwen ;). ’s Avonds lekker gegeten bij de casa. Het weer was erg slecht die avond waardoor de elektriciteit een paar keer uitviel, maar daar hadden we weinig last van.

Zo 21-9:
Nog voor het ochtendgloren ging de wekker, want we zouden al vroeg gaan hiken. Uitslapen zat er niet in dit weekend, maar we hebben mooie plaatjes kunnen schieten van de zonsopgang. Na een uitgebreid ontbijt met de ingrediënten van het huis waren we klaar voor de wandeling! We hadden een gids mee voor uitleg over de flora en fauna en natuurlijk ook om de juiste route te wijzen ;). We hebben (Cubaanse) vogels gespot, planten met medicinale werking gezien en mooie jungle met vele fruitbomen. Zo leuk om de mango’s, guayabas, lychees, maar ook avocado’s direct te kunnen eten na het plukken  Ook liepen we langs ruïnes/resten van koffieplantages. De hike eindigde bij de ‘baños van San Juan’. Daar nog even gebleven en gezien dat de Cubanen ook voor het middaguur al aan het bier en de rum zitten, gerust met een stukje taart in het kader van een verjaardag ;) Daarna gelopen naar het vertrekpunt van de bus, gelegen naast een mooi meertje waar ik nog een frisse duik kon nemen. Het was heerlijk om een weekendje de stad uit te zijn en ook een andere kant van Cuba te zien! Gelukkig ben ik hier nog even!

Chao!